Amelib: ακαδημαϊκά συγγράμματα, παραγωγή προσβάσιμων μορφότυπων και εναλλακτικός τρόπος ανάγνωσης τους
Ιωάννα Ζορμπά, Κωνσταντία Κακάλη, Ελπινίκη Κουρή, Μαρία Λιάρου, Ελβίρα Μπογιατζή, Ευγενία Ορφανού, Ιωάννης Ταμπάκης, Ειρήνη Τσουράκη
Η χρησιμότητα της προσβασιμότητας στα ηλεκτρονικά κείμενα δεν περιορίζεται στους εντυποανάπηρους αναγνώστες. Ένα κείμενο αναπτυγμένο σύμφωνα με τις βασικές τουλάχιστον προδιαγραφές προσβασιμότητας είναι επιπλέον εύχρηστο για κάθε αναγνώστη. Το συνεργατικό δίκτυο των ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών του ΣΕΑΒ, που συμμετέχουν στη Δράση της AMELib (Accessible Multi-modal Electronic Library), έχουν αναπτύξει και συνεχίζουν να επικαιροποιούν την τεχνογνωσία τους σε ό,τι αφορά την παραγωγή προσβάσιμων ηλεκτρονικών μορφότυπων για εντυποανάπηρους αναγνώστες. Ο στόχος της ενότητας είναι να εξοικειώσει τους ενδιαφερόμενους συναδέλφους σε υπηρεσίες βιβλιοθηκών και κέντρων πληροφόρησης με τους βασικούς μορφότυπους ηλεκτρονικών συγγραμμάτων και τις προδιαγραφές προσβασιμότητάς τους. Ο επιθυμητός αντίκτυπος της εκπαιδευτικής ενότητας είναι η βελτίωση στην υποστήριξη των αναγνωστών μας και η διάδοση της σημασίας πρωτογενούς παραγωγής προσβάσιμων πληροφοριακών τεκμηρίων σε ηλεκτρονική μορφή. Μέσω του σεμιναρίου γίνεται μια προσπάθεια να γνωρίσουν οι επιστήμονες της πληροφόρησης τους διαφορετικούς προσβάσιμους μορφότυπους και τους τρόπους παραγωγής τους, καθώς και τα εργαλεία αξιολόγησής τους αλλά και αξιοποίησης τους από τους εντυποανάπηρους χρήστες μας, με βάση τις οδηγίες που αναπτύχθηκαν. Ο απώτερος σκοπός μας είναι άρση κάθε αποκλεισμού στην ανάγνωση των χρηστών μας.
Μέσα υλοποίησης: Οδηγίες προσβάσιμης βιβλιογραφίας της AMELib (Ιούνης 2021), Word 365, Acrobat Reader, DDR+, Calibre, NVDA, Audacity
Χρόνος: 3 ώρες περίπου
Η υποδομή και οι υπηρεσίες του OpenAIRE στην ψηφιοποιημένη εποχή της έρευνας και των βιβλιοθηκών
Έλλη Παπαδοπούλου & Αναστασία Ιωάννου
Το OpenAIRE αναγνωρίζει τον γρήγορο ρυθμό με τον οποίο διαμορφώνεται ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας (ΕΧΕ) στο πλαίσιο της Ανοικτής Επιστήμης και τις προκλήσεις που επιφέρει στις βιβλιοθήκες η δεδομενοκεντρική κατεύθυνση που υιοθετείται μέσα από τα διάφορα χρηματοδοτικά πλαίσια, όπως είναι ο Ορίζοντας 2020 ή ο Ορίζοντας Ευρώπη. Για τον λόγο αυτό, εδώ και 10 χρόνια αναπτύσσει και προσφέρει υπηρεσίες που υποστηρίζουν την επιμόρφωση και συμμόρφωση των ερευνητών και επιστημόνων με τις ευρωπαϊκές και εθνικές προϋποθέσεις για Ανοικτή Πρόσβαση στις δημοσιεύσεις και για Διαχείριση Ερευνητικών Δεδομένων.
Το εργαστήριο έχει ως στόχο την ενημέρωση και εξοικείωση της βιβλιοθηκονομικής κοινότητας στη χρήση της πανευρωπαϊκής υποδομής για την επιστημονική πληροφόρηση “OpenAIRE”. Συγκεκριμένα, θα παρουσιαστούν και θα αναλυθούν βασικές υπηρεσίες και εργαλεία που είναι άμεσα αξιοποιήσιμα και μπορούν εύκολα και γρήγορα να ενισχύσουν την ανταπόκριση σε ζητήματα Ανοικτής Επιστήμης από τις βιβλιοθήκες της χώρας. Αυτά είναι τα εξής:
- EXPLORE για την αναζήτηση επιστημονικού περιεχομένου
- Open Science Lens για ανοικτό περιεχόμενο
- Οδηγοί και εκπαιδευτικό υλικό για την Ανοικτή Επιστήμη
- Argos για την παραγωγή Σχεδίων Διαχείρισης Δεδομένων
- Amnesia για την ανωνυμοποίηση συνόλων δεδομένων
Το εργαστήριο θα περιλαμβάνει τόσο παρουσιάσεις όσο και επίδειξη χρήσης (demos) των προαναφερόμενων υπηρεσιών. Επίσης, θα ενσωματώνει παραδείγματα και μικρές ασκήσεις που θα μπορούν να ακολουθήσουν οι συμμετέχοντες με τη βοήθεια των εκπαιδευτών. Για τις ασκήσεις, είναι απαραίτητη η χρήση φορητού υπολογιστή.
Μουσικές βιβλιοθήκες: από την παραδοσιακή βιβλιοθηκονομία στην ψηφιακή διαχείριση της μουσικής πληροφορίας
Ηλίας Κυριαζής
Το παρόν εκπαιδευτικό σεμινάριο (tutorial) εντάσσεται στην ενότητα των ειδικών δικτύων βιβλιοθηκών (βλ. μουσικών) και στοχεύει στην ενημέρωση και εξοικείωση του κοινού με τον χώρο της μουσικής βιβλιοθηκονομίας και πληροφορίας. Παρουσιάζοντας επιλεγμένες θεματικές ενότητες αποσκοπεί τόσο στην ανάδειξη της ιδιαιτερότητας του μουσικού υλικού όσο και στην αναγνώριση της ειδίκευσης θεματικών επιστημόνων της πληροφόρησης. Παράλληλα, επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τη βιβλιοθηκονομία στην εποχή της πληροφοριακής ανάλυσης, όπως και να προβάλει τον διεπιστημονικό χαρακτήρα των σύγχρονων βιβλιοθηκών και κέντρων πληροφόρησης.
Με παραδείγματα από τη μουσική πράξη και επιστήμη, το εκπαιδευτικό σεμινάριο επικεντρώνεται στους ακόλουθους άξονες (με πιθανές κάποιες μικρές αλλαγές):
- Ιδιαιτερότητα έντυπου μουσικού υλικού (είδη μουσικού τύπου, περιγραφή και χρήση πληροφοριακών πηγών, σπάνιο υλικό)
- Ομοιόμορφοι τίτλοι
- Βιβλία αναφοράς (θεματικοί κατάλογοι, κριτικές εκδόσεις, indexes / incipits)
- Δομικά μεταδεδομένα
- Διασυνδεδεμένα μουσικά δεδομένα
- Optical Music Recognition
- Ψηφιακή μουσικολογία και Music Encoding Initiative
- Ανάκτηση μουσικών πληροφοριών (Music Information Retrieval)
- Μουσικά δεδομένα και βιβλιοθήκες
Το σεμινάριο δεν θα εστιάσει σε ζητήματα που αφορούν ηχητικό ή οπτικοακουστικό υλικό, συντήρηση υλικού, ειδικούς κανόνες καταλογογράφησης και πνευματικά δικαιώματα.
Γνώσεις μουσικής δεν είναι προαπαιτούμενες, καθώς το σεμινάριο στοχεύει σε μια γενική παρουσίαση και σφαιρική αντιμετώπιση της μουσικής πληροφορίας, ωστόσο θα διευκολύνουν την παρακολούθηση. Ο χρόνος διεξαγωγής του σεμιναρίου υπολογίζεται σε 60 λεπτά, με επιπλέον 15 λεπτά για συζήτηση (σύνολο: 75 λεπτά).
Για την πραγματοποίηση του σεμιναρίου δεν απαιτείται ειδικός εξοπλισμός. Οι θεματικές ενότητες θα παρουσιαστούν σε μορφή slides και δεν θα εμπεριέχουν πρακτικό κομμάτι εξάσκησης για τους συμμετέχοντες.